Capulcu
Big Tech goes MAGA
Kunstmatige algemene intelligentie als reactionaire utopieTransformatie naar een autocratisch-fascistisch 'vooruitgangsproject'(2025)
Vertaling van het Capulcu-artikel Big Tech goes MAGA - Allgemeine KI als reaktionäre Utopie Luister ook naar Rechtsextreme Tech-Oligarchie und zerstörerischer KI Bullshit - Veranstaltungsmitschnitt mit Capulcu van 18 augustus 2025 |
 |
"De fundamentele zwakte van de westerse beschaving is de empathie." (Elon Musk)1 Het samenwerken van rechts-extremistische autocratie-aanhangers en fascisten met reactionaire tech-feodalisten bereikt in de VS een nieuw niveau. De zogenaamde tech-oligarchie stelt daarbij niet alleen technologieën ter beschikking die met name bruikbaar zijn bij het verwezenlijken van rechts-extremistische ambities, maar stimuleert actief een breed ingezette rechtse cultuuroorlog. Hun radicaal antidemocratische technologiebelofte dient daarbij als een visionair vooruitgangsverhaal, dat gezien een volledig gebrek aan utopieën in de polycrisis steeds meer beklijft. In dit artikel willen we de politieke ambities van de 'tech-oligarchie' onderzoeken. Daarbij stuiten we op een politiek gevestigde kern, op geradicaliseerden en op meelopers. Alle drie de categorieën dragen met hun enorme bereik massaal bij aan het hegemonieproject van een (ultra)rechtse technocratie. De eerste twee categorieën steunen daarbij op een stabiel (pseudo-)filosofisch wereldbeeld, waarvan de wortels in de eugenetica te vinden zijn. En inderdaad zien we een toename in het doorbreken van taboes rondom de indeling van waardevol en minder waardevol leven – zowel bij de tech-protagonisten zoals bijvoorbeeld Elon Musk en Peter Thiel, alsook bij diens politieke pupil, de huidige Amerikaanse vice-president J.D. Vance. In de late namiddag van 13 juli 2024 schrijft Elon Musk op X: "Ik steun president Trump volledig en hoop op zijn spoedige herstel."2 – ook al is die op dat moment nog geen president. Een half uur eerder was hij door een kogel in het rechteroor geraakt tijdens een optreden bij een verkiezingscampagne in Pennsylvania. In de daaropvolgende maanden zal Musk meer dan $ 250 miljoen dollar in de verkiezingscampagne van Trump investeren. De weddenschap is succesvol - het is een lonende investering. Nooit eerder kreeg een (tech)ondernemer zoveel politieke creatieve speelruimte. Daarbij gaat het om duidelijk meer dan alleen radicale afbraak van de bureaucratie en gunstige politieke randvoorwaarden voor zijn zes technologiebedrijven. Musk beschuldigen van een louter economisch motief gaat niet ver genoeg. Integendeel, Musk volgt ondertussen een fanatiek rechts-extremistische politieke agenda, die hem in het geval van Tesla zelfs een duidelijk waardeverlies oplevert. Hoe werd uit een politiek kleurloze tech-ondernemer uit Silicon Valley een radicaal-rechtse libertaire cultuurstrijder? Musk, die eerder op Barack Obama, Hillary Clinton en Joe Biden stemde, radicaliseerde niet pas door de aanslag op Trump. Het feuilleton heeft Musk's biografische krenkingen en politieke ontwikkelingsstappen voldoende gedetailleerd beschreven – hier gaat het niet over Musk als persoon, maar over de ideologische rol van de tech-industrie als motor van een politieke transformatie. "AI first" – Herstructurering en administratieve controle Voor het door Musk geleide Department of Government Efficiency DOGE zijn menselijke expertise en democratische processen bij de besluitvorming en de administratieve uitvoering ervan pure stoorfactoren. De intimiderende en verrassende coup van een technocratische 'overname', die een duidelijke breuk met de eerste termijn van Trump laat zien, bestond daaruit dat 's werelds invloedrijkste, niet-gekozen ondernemer toegang kreeg tot de gevoelige programma's en gegevens van het computersysteem van de Amerikaanse federale overheid en bovendien beslissingsmacht kreeg over de daarbij ‘aangesloten’ federale werknemers. Musk is op brute wijze aan het ombouwen, ontslaat tienduizenden en plaatst vertrouwelingen op cruciale posities in dit managementsysteem. Ondanks aanvankelijke weigering (het hoofd van het bureau werd onmiddellijk ontslagen), krijgt Musk ook volledige toegang tot het centrale betalingssysteem van de federale overheid – het hart van alle instellingen inclusief de financiële stromen ervan (salarissen, sociale uitkeringen, subsidies,...). Zonder enige kennis van de werkprocessen wordt de bureaucratie met zijn 2,3 miljoen federale werknemers "gestroomlijnd". Rigoureuze afbraak is de feitelijk geschiktere term, gezien de volledig ontoereikende basis waarop een kunstmatig intelligente workflow-optimalisatie zijn toverkunsten moet laten zien - een absolute farce, zoals klokkenluiders meermaals aangeven vanuit het binnenste van de DOGE-machinekamer. Voor Musk is een binnen een weekend aan te leveren zelfrapportage door elke werknemer voldoende, om met behulp van AI uit te filteren wie zijn baan voorlopig moet behouden. Iedereen die weigert deze rapportage te verstrekken, moet rekening houden met ontslag op staande voet. In de eerste vier maanden na het aantreden van Trump werden 260.000 overheidsmedewerkers ontslagen of namen ze onder deze omstandigheden van herstructurering 'vrijwillig' ontslag. "Een pak slaag voor de bureaucratie" (Elon Musk) De achtergrond van deze 'staatsgreep' moet op ten minste twee niveaus worden gezocht: "Volledige en onmiddellijke toegang tot alle niet als geheim geclassificeerde documenten, software en IT-systemen"3, betekent zeker niet alleen een onschatbaar concurrentievoordeel voor Musk. In de dubbelrol van quasi iemand die de overheid optimaliseert en juist ook als zesvoudig IT-ondernemer, gebruikt Musk de gegevens over contracttoekenningen door overheidsinstellingen (waaronder interne gegevens van NASA) in het voordeel van zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX.4 Als we onze blik echter verbreden naar de toekomst voorbij het economisch voor de hand liggende, herkennen we de mogelijkheid voor Musk om als geradicaliseerd speerpunt van een nieuw-rechtse, tech-libertaire beweging met steeds meer fascistische trekken, het bestuur van de staat langdurig te hervormen en het daarmee van binnenuit aan te vallen. Hiermee moet niet alleen de "disfunctionaliteit" van de autoriteiten zich manifesteren, maar tegelijkertijd ook de ondeugdelijkheid van de democratie tegenover digitale technologie aangetoond worden. Het doel van de langdurige tech-transformatie wordt niet samenzweerderig in besloten kring of in het geheim gedeeld, maar openlijk verkondigd als "superieur" en onvermijdelijk: deregulering en consequente ontmanteling van de democratie. De door slechts enkelen gecontroleerde technologieën voor communicatie, (des)informatie en geautomatiseerde besluitvorming, moeten dieper in de kritieke infrastructuur en het administratieve apparaat worden geplaatst. De door een tech-oligarchie geschreven code is bedoeld om (democratische processen in de) politiek te ondermijnen en te vervangen.5 De tot vooralsnog vijf maanden beperkte eerste schokgolf onder het commando van Musk binnen DOGE, moet worden gezien als een offensief startpunt van een zelfbewust vernietigingsproces. Om Musks engagement louter te interpreteren als strategisch loyaal aan Trump en puur kapitalistisch gemotiveerd, onderschat het politieke offensief mateloos. In zijn boek "Cyberlibertarianism"6 twijfelt David Golumbia aan het voormalige liberale karakter van de tech start-up scene uit Silicon Valley en bevestigt dat de protagonisten met hun "Californische ideologie" van oudsher niet alleen staatsvijandig zijn geweest, maar openlijk anti-democratisch gezind. Dit geldt in het bijzonder voor de man die in 1956 de eerste steen legde voor de triomftocht van de computertechnologie. Eugenetische dwaallichten in Silicon Valley William Shockley was hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de opkomst van Silicon Valley als de belangrijkste standplaats voor de IT-industrie wereldwijd. Zijn Nobelprijs voor de natuurkunde in 1956 (samen met John Bardeen en Walter Brattain) voor de uitvinding van de transistor vormde de basis voor de ontwikkeling van hardware en software vanaf de jaren 1960. De hoogleraar ingenieurswetenschappen aan de Stanford University, die zelfs als lid van de wetenschappelijke adviesraad van de Amerikaanse president werd benoemd, wijdde zich – aanvullend en zonder enige kwalificatie op de gebieden van psychologie of genetica - aan de eugenetica . Shockley zocht expliciet naar een verband tussen ras en intelligentie en beschouwde mensen met Afro-Amerikaanse wortels als minder intelligent dan witte mensen. "Bezorgd over de toekomst van de VS", pleitte hij voor het subsidiëren van sterilisaties voor mensen met een IQ lager dan 100 en het verhogen van de voortplanting van intelligente mensen. Voor deze activiteiten werd hij gefinancierd door het omstreden Pioneer Fund. Shockley zelf schonk zijn sperma aan een "spermabank voor genieën" van het controversiële spermabankbedrijf Repository for Germinal Choice. De spermabank, waaraan naast Shockley nog twee andere Nobelprijswinnaars hadden gedoneerd, werd in 1999 gesloten. Wie hier frappante overeenkomsten ziet met de actuele pronatalistische beweging van nieuw rechts in de VS en de utopische ideologieën als "Effective Altruism", "Longtermism" alsook het transhumanisme, heeft helaas gelijk. Om de analogie beter te kunnen begrijpen, hebben we een duidelijkere differentiatie in de geschiedenis van de moderne eugenetica nodig: Terwijl de proto-eugenetica in zijn oorspronkelijke vorm teruggaat tot de post-darwinist Francis Galton (1883), kan de geschiedenis van de moderne eugenetica in twee golven worden onderverdeeld. In de eugenetica van de eerste golf vinden we wederom twee verschillende benaderingen. De "positieve" eugenetica richt zich op het versterken van "gewenste" eigenschappen, bijvoorbeeld door gepromote reproductie in zogenaamde "better baby"-programma's in de VS aan het begin van de 20e eeuw. "Negatieve" eugenetica vertraagt of verhindert dat bepaalde bevolkingsgroepen hun erfelijk materiaal doorgeven aan de volgende generatie. Daartoe behoren o.a. de sterilisatieprogramma's van Californië (1909), die in aangepaste vorm eveneens de basis voor de "rassenhygiëne"-wetten van de nazi's vormden. De "negatieve eugenetica" van de eerste golf verdween niet met het einde van de Tweede Wereldoorlog, en had ook niet alleen rechtse aanhangers.7 De Californische sterilisatiecampagne werd pas in 1979 beëindigd, terwijl de Britse "Eugenics Society" vandaag de dag nog steeds bestaat - alleen onder een andere naam.8 Hoewel de kritiek op de racistische, klassistische en in de regel seksistische stigmatiseringen door de eugenetica vanaf de jaren 1970 (op beide vormen van de eerste golf) toenam, is er momenteel sprake van een heropleving. Dit heeft onder andere te maken met een vermenging van zogenaamd liberale benaderingen van de tweede golf: In plaats van alleen maar te 'selecteren' (eugenetica van de eerste golf) van generatie op generatie, maken genetische technologie en biotechnologische methoden (vanaf de jaren 1990) een ‘optimalisering van de human resources’ binnen één generatie (eugenetica van de tweede golf) mogelijk. Daartoe behoren gentechnologische ingrepen voor de 'gerichte' verandering van menselijke eigenschappen, maar ook start-ups die "designerbaby's" beloven en doen alsof ze IQ-tests op embryo's voor in-vitrofertilisaties kunnen uitvoeren. Of deze aanzetten in alle ernst tot een nieuwe, minder discriminerende 'liberale eugenetica' (vaak ook wel 'neo-eugenetica' genoemd) kunnen worden gerekend, moet op zijn minst worden betwijfeld. Maar daarover later meer, als we kijken naar het transhumanisme, 'Longtermism ' en ‘Effective Altruism’, en ook naar het actuele onderzoek naar een ‘kunstmatige algemene intelligentie‘ (AGI = artificial general intelligence).9 De pronatalistische beweging Trump maakte in een van zijn decreten in de eerste weken na aanvang van zijn ambtstermijn Biden’s categorisering van abortus als gezondheidszorg ongedaan en verleende gratie aan verschillende "pro-lifers", die voor het blokkeren van abortusklinieken waren veroordeeld. In de toekomst zouden in vergelijkbare situaties alleen nog in uitzonderingsgevallen juridische stappen tegen demonstranten worden ondernomen. Meeliftend op de positionering van Trump werken verschillende Amerikaanse staten aan een verdere aanscherping van de abortusverboden. In sommige gevallen gaat het er niet alleen om de toegang tot abortusmedicijnen te bemoeilijken, maar ook om patiënten te criminaliseren en de straf voor abortus gelijk te stellen aan de straf voor moord. De pronatalisme-beweging, die een wereldwijde geboortedaling als de existentiële bedreiging ziet, beleeft sinds de tweede ambtstermijn van Trump een nieuwe bloei, hoewel zich politiek volstrekt tegenstrijdige krachten onder haar dak hebben verenigd. Elon Musk ziet het in de VS met 20% gedaalde geboortecijfer (in de afgelopen 20 jaar) als de "verreweg grootste bedreiging voor de beschaving".10 "Als de geboortecijfers blijven dalen, zal de menselijke beschaving ten onder gaan." (Elon Musk)11 De beweging won al tijdens de Amerikaanse verkiezingen van 2024 aan populariteit, toen commentaren van de toenmalige vice-presidentskandidaat J.D. Vance opdoken, die leidende vrouwelijke Democraten zwart maakte als "kinderloze kattenvrouwtjes" en hen verantwoordelijk maakte voor het "catastrofale probleem" van het dalende geboortecijfer. Men zou er over moeten nadenken om mensen met kinderen meer invloed en deelname te geven dan mensen die geen kinderen hebben.12 Nu onder regeringsverantwoordelijkheid klinken de pleidooien verbaal minder dramatisch, maar ze wijzen in dezelfde richting. Op 18 februari ondertekende Trump een uitvoeringsbevel ter verbetering van de toegang tot reageerbuisbevruchting. Daarin werd ook het belang van het stichten van een gezin benadrukt en vastgelegd dat de openbare orde van de Amerikaanse natie moeders en vaders met een kinderwens beter moet ondersteunen. Bij de overheidsfinanciering moeten "gemeentes met hogere huwelijks- en geboortecijfers dan het nationale gemiddelde" voorrang krijgen. De pronatalisten hielden in maart 2025 hun tweede Natal Conference in Texas. De organisator Kevin Dolan heeft verklaard dat eugenetica en de pronatalistische beweging "zeer nauw met elkaar verbonden zijn". Sommige deelnemers aan de jongste conferentie bestempelen zichzelf als "rassenrealisten" en vinden het gerechtvaardigd om onderscheid te maken in de waarde van leven. Veel van de pronatalisten maken er geen geheim van dat, wanneer ze het hebben over het redden van de beschaving van het instorten van het geboortecijfer, ze een heel specifieke beschaving in gedachten hebben. Een prominente "tradwife" Peachy Keenan13 (pseudoniem) benadrukt dat de beweging in de eigen (rechtse) gelederen moet worden gehouden: "We willen het natalisme niet aan progressieve feministen verkopen - de mensen die hun vruchtbaarheid benutten zouden idealiter mensen moeten zijn, die hun kinderen niet tot genderneutrale pelsdieren opvoeden die zich op een dag bij Antifa willen aansluiten", zei ze op de Natal Conference 2023. “Het goede nieuws is dat de angst voor klimaatverandering het geboortecijfer van liberale vrouwen voor altijd laag zal houden." "De kinderlozen zijn degenen die het land vernietigen." (Charlie Kirk) Op de openingsavond van de conferentie dit jaar zei de hoofdspreker, de extreemrechtse Trump-aanhanger en Pizzagate-complottheoreticus Jack Posobiec: "De westerse beschaving is het niet alleen waard om te behouden. Zij is het waard om voor te vechten." "Dit is een oorlog, en natalisme is ons zwaard en schild, en we zullen de frontlinie niet verlaten." Onze vijanden, de linksen, "willen ons dood zien, dus neem ze serieus", waarschuwde hij. "Denkt u eraan, de Luigis14, de Tesla-terroristen, ze zouden er geen enkel probleem mee hebben om van ons af te komen." Elon Musk deelde op X meermaals berichten van Jordan Laska (alias Cremieux), die als rechtsbuiten onder de pronatalisten de neonazistische theorie van "De Grote Vervanging" voorstaat, volgens welke witte mensen door migranten zouden worden "vervangen". Een ongefundeerde beschuldiging, die J.D. Vance in de aangepaste vorm van actieve verkiezingsmanipulatie door "binnengesluisde stemgerechtigden" meerdere keren uitte in de verkiezingscampagne van 2024 tegen de Democratische kandidaat Kamala Harris. Het is op zijn minst bijzonder dat het wilde allegaartje van pronatalisten als alliantie van rechtse stromingen niet meteen uit elkaar valt: aanhangers van traditioneel religieus rechts hebben juist twijfels over het gebruik van in-vitrofertilisatie en wijzen embryoscreening af. Niet alle ultraconservatieve tradwives willen zich direct met neonazi's verbinden. En toch lijken ze allemaal verenigd in hun 'centrale bedreiging': het geboortecijfer is te laag en alles lijkt legitiem om het volgens eugenetische overwegingen 'doelgericht' naar boven te krijgen.15 Deze spagaat tussen een conservatief, positief idealiserend teruggrijpen naar het verleden en tegelijkertijd het ophemelen van de pracht van een technologisch compromisloze visie op de toekomst herinnert sterk aan het reactionaire futurisme. Een avant-gardistische kunstbeweging gaf vorm aan een sociale stroming aan het begin van de 20e eeuw. De Italiaanse schrijver Filippo Marinetti vierde in zijn Futuristisch Manifest in 1909 het geweld van het recht van de sterkste, het patriarchaat en de ongeremde technologische vooruitgang en eiste die op. Democratische conventies moesten worden verbroken als ze het dictaat van de vooruitgang in de weg stonden. Het fascisme van Mussolini profiteerde van dit sociaal-darwinistische ontwaken van de samenleving en de daardoor mogelijk geworden impuls voor de technocratie. Deze geest van het futurisme wordt ook uitgeademd door een bundel van momenteel krachtige 'ideologieën' van de tech-industrie rond de ontwikkeling van een "kunstmatige algemene intelligentie" (AGI). „Transhumanism“ – „Effective Altruism“ – „Longtermism“ Het transhumanisme wil de fysieke en cognitieve beperkingen van het menselijk bestaan overwinnen en gebruikt daarvoor geheel in de geest van de eugenetica van de tweede golf technologische hulpmiddelen. Dat kunnen aan de ene kant methoden zijn uit de robotica en gentechnologie. Het omvat echter ook de radicale ontwikkeling van de mens richting een superieure "posthumane" soort. Hier hopen transhumanisten op de toekomstige mogelijkheid om het menselijk bewustzijn in een geambieerde kunstmatige intelligentie te 'uploaden' en daarin gedachten, ervaringen, vaardigheden en kennis te kunnen vergroten – losgekoppeld van de problemen van menselijke sterfelijkheid en beperkte menselijke 'rekenkracht'. Ook de ideologische stroming van het "Effective Altruism" ziet de toekomst van de mensheid in haar radicale doorontwikkeling, maar tevens in haar getalsmatige vermenigvuldiging om een nogal vage parameter te verrijken: de "waarde" (value) van de beschaving. Daartoe zou het noodzakelijk zijn dat de mensheid a) vanwege de eindigheid van aardse hulpbronnen het universum koloniseert en b) digitale, virtuele werelden creëert – met momenteel nog onvoorstelbaar krachtige computers om een veel grotere, digitale, "posthumane" bevolking 'ruimte' te geven om aanzienlijk meer kennis, vaardigheden, gedachten – dus "waarde" te verzamelen. De fixatie op een astronomisch aantal bewoners van een digitaal universum lijkt op zijn zachtst gezegd vreemd, maar wordt door een subtype van het effectief altruïsme, het " Longtermism", tot een pseudo-ethische, politieke agenda verder ontwikkeld: Wanneer het uitgangspunt voor de mensheid de toename van kennis en vaardigheden moet zijn en in de toekomst (op de lange termijn) een bevolking hieraan zal bijdragen die vele malen talrijker is, dan moeten we er alles voor doen om deze toekomst mogelijk te maken en onze eigen aanspraak op een volmaakt leven (altruïstisch) ondergeschikt maken aan deze algehele accumulatie van "waarde". Sociaal-ecologische belangen vanuit een kortzichtige aardse blik spelen maar in zoverre een rol dat het voortbestaan van de mensheid verzekerd moet zijn tot kolonisering van het heelal respectievelijk virtuele werelden. Vervolgens is het niet meer dan logisch om de ruimtevaart en de ontwikkeling van een "kunstmatige algemene intelligentie" met de hoogste prioriteit en met maximale economische middelen tegen alle weerstand in aan te jagen. "Existentiële risico's", zoals bijvoorbeeld oorlogen en pandemieën, moet de mensheid alleen onder controle zien te krijgen om de veel belangrijkere, buitenaardse, verre toekomst veilig te stellen. Aan het waarborgen van een hoger ontwikkelde toekomst verbinden de aanhangers van het Longtermism echter ook een "verplichting tot vooruitgang". Kunstmatige algemene intelligentie (AGI) speelt hierin een sleutelrol. De vraag of de ontwikkeling van steeds grotere taalmodellen richting een ongewisse AGI die nog intensiever bronnen gebruikt maatschappelijk zinvol is, mag niet gesteld worden.16 Dit klinkt behoorlijk gestoord, maar het vormt onder de protagonisten van de tech-industrie een ideaalbeeld dat, vergelijkbaar met het ontwaken van het reactionaire futurisme 100 jaar geleden, visionaire bewegingsenergie in een brede, ultrarechtse alliantie vrijmaakt en de basis biedt voor een zelfbewuste (her)popularisering van een discriminerende eugenetica – niet pas in een onbepaalde toekomst, maar nu. De meest prominente Longtermist is Elon Musk. Met zijn bereik van meer dan 200 miljoen volgers op X, zijn enorme financiële slagkracht en zijn strategische positie als efficiëntieadviseur in de regering-Trump is hij een ideale multiplicator voor de verspreiding van dergelijke toekomstideologieën. Hij is niet de enige: Ook Sam Altman, Peter Thiel en vele andere tech-miljardairs ondersteunen instituten financieel intensief om deze techno-utopische visioenen te verspreiden. Het cruciale punt: dit zijn dezelfde protagonisten die nu nadrukkelijk voor het onderzoek naar AGI door de doorontwikkeling van grote taalmodellen staan. De ontwikkeling van actuele taalmodellen zoals ChatGPT blijft ondanks computerproblemen (toename van hallucinaties, kwalitatieve stagnatie, massale verspilling van hulpbronnen: elektriciteit, water, zeldzame aardmetalen) vasthouden aan het uitgangspunt van de (gestaag groeiende) universele AI-taalmodellen, hoewel het opvallende succes van het Chinese taalmodel Deepseek heeft aangetoond dat modulair samenwerkende context-specifieke losse modellen (vergelijkbaar met expertsystemen) voor individuele toepassingsoplossingen duidelijk effectiever lijken te zijn. De achtergrond voor het hardnekkig doorgaan met de concurrentiestrijd tussen groeiende universele taalmodellen, is de hoop om door de oneindige grootte van de modellen een exponentiële toename in 'intelligentie' te bereiken en daarmee een beslissende stap dichter bij AGI te komen. Tussenconclusie: Het actuele onderzoek naar kunstmatige (algemene) intelligentie maakt niet alleen gebruik van eugenetische concepten (van de eerste golf) bij het definiëren van wat als intelligent wordt gezien. Het is ook gebaseerd op technocratische toekomst-ideologieën van de eugenetica (tweede golf). Haar protagonisten uit de tech-industrie en de politiek maken vaak deel uit van een aan invloed winnende, ultrarechtse beweging van tech-autoritarisme, die ook neofascistische posities de ruimte geeft: een van de politieke mentoren van de Amerikaanse vice-president J.D. Vance, Curtis Yarvin (alias Mencius Moldbug), fantaseerde openlijk over de voordelen van een "humaan alternatief voor genocide" – "niet-productieve" mensen zou men kunnen "virtualiseren", namelijk in een permanent isolement brengen en hen met behulp van virtual reality "een vervuld leven mogelijk maken".17 Bewegingscentrum en versterker Peter Thiel is bij de meesten tegenwoordig bekend als grootaandeelhouder en een van de grondleggers van Palantir, een bedrijf dat surveillancesoftware voor politie, leger en inlichtingendiensten programmeert. Sinds zijn vroege doorbraak als geslaagde oprichter van de betalingsdienst PayPal, stond Thiel voor een rechtse, solutionistische meritocratie: de meest succesvolle ontwerpers en 'doeners' moeten ongeremd maatschappelijk kunnen creëren – zolang ze maar met 'oplossingen' komen. Met zijn groeiende invloedssfeer als Tech-Investment-Star ontwikkelt de zelfbenoemde 'tech-disruptor' zich steeds meer tot een politiek losgebroken neo-reactionair die een ultrarechtse, (pseudo-)intellectuele elite organiseert die actief in een cultuurstrijd tegen een progressief-liberale democratie stapt. Thiel nam al vroeg een destijds nog onpopulaire positie in Silicon Valley in, toen hij formuleerde dat democratie slechts een "tirannie van de meerderheid" zou zijn en "ik geloof niet meer dat vrijheid en democratie met elkaar verenigbaar zijn." Zijn vriend en medestrijder Curtis Yarvin schreef hierover onder de alias Mencius Moldbug dat "socialisme en fascisme een mengeling van inferieure en catastrofale resultaten opleveren, en wel om één simpele reden: beide hebben hun oorsprong in de democratie, een voorstadium van kanker dat altijd een bepaalde boosaardigheid in zich draagt." 18 Thiel en Yarvin – door velen lang afgedaan als irrelevante mafketels – moeten tegenwoordig als de ideologische tech-kern van een ultrarechtse, neo-reactionaire beweging worden beschouwd. Beiden bouwden J.D. Vance op als senator in Ohio – aanvankelijk als tegenkandidaat voor Trump. Nog in 2016 noemde Vance Trump een "idioot", een "morele ramp" en vergeleek hem afwisselend met Hitler of met heroïne.19 Nu is hij vice-president en wordt als de meest waarschijnlijke opvolger van Trump gezien. En dat lijkt het meest opmerkelijke aan deze nieuwe beweging te zijn: de strategische alliantie houdt ondanks enorme inhoudelijke tegenstellingen stand en is zelfs in staat om een ruk naar rechts van de radicale vleugel in de richting van een fascisering te verdragen – voorlopig. In die zin telt J.D. Vance (naast Elon Musk) tot de invloedrijke, geradicaliseerde bewegingsversterkers. Zijn taak is om met behulp van zijn afkomst de arbeidersklasse in het brede, nieuwrechtse project te integreren. Hij presenteert zich als nieuwe politieke hardliner, beheerst zowel de offensieve leugen als het onnozele bullshitting en geldt in de Amerikaanse media als Trump’s "bulldog". "Ik moet eerlijk toegeven: ik ben niet echt geïnteresseerd in wat er met Oekraïne gebeurt." 20 J.D. Vance op 19.02.2022 Geen enkele stemmen trekkende polarisatie is hem te absurd: vrouwen zouden – omwille van hun kinderen – ook in ongelukkige huwelijken, ja zelfs in "gewelddadige huwelijken" moeten blijven. Vance startte een geldinzamelingscampagne voor de extreemrechtse Trump-aanhangers die in januari 2021 na het verlies van de verkiezingen het Capitool bestormden en (volgens een verdraaiing van de feiten door Vance) 'zonder aanklacht' in de gevangenissen van Washington worden vastgehouden. Op vergelijkbare wijze liet Vance direct na de aanslag op Trump in juli 2024 van zich horen, toen hij Biden persoonlijk verantwoordelijk maakte voor deze aanslag. Naast de geradicaliseerde bewegingsversterkers zijn er talrijke meelopers die, net als Mark Zuckerberg, de cultuurstrijd-impulsen van Trump gretig oppikken zonder tot nog toe opgevallen te zijn als supporters van grotere politieke campagnes: Trump beveelt instanties, ministeries en het leger om alle programma’s voor diversiteit, rechtvaardigheid en inclusie te schrappen. Op de particuliere sector heeft het echter geen directe invloed. Desondanks volgt Zuckerberg de instructie op in alle bedrijven van het Meta-concern en roept hij bovendien op tot meer "mannelijke energie" op de werkvloer. Bedrijven zouden "de agressie een beetje meer moeten vieren" en samenlevingen zouden alleen nog door "alfamannen" moeten worden geregeerd.21 Naast talrijke VS-Amerikaanse ondernemingen volgen ook meerdere Duitse bedrijven zoals bijvoorbeeld SAP de oproep, om hun Amerikaanse zakenbelangen niet in gevaar te brengen. De knievallen van Mark Zuckerberg, Jeff Bezos (Amazon) of Sam Altman (OpenAI) voor Trump wijzen erop dat de trend naar een rechts tech-autoritarisme in Silicon Valley eerder regel dan uitzondering zal worden. Conclusie De motivatie om grote taalmodellen in de richting van kunstmatige algemene intelligentie (AGI) te ontwikkelen, is nauw verbonden met transhumanistische ideologieën uit het spectrum van de eugenetica (tweede golf). Deze zijn, net als de 'afkeuring door selectie' van de eugenetica (eerste golf), gebaseerd op ongelijkheid en discriminatie, maar gebruiken technologische methoden om specifieke menselijke bestaansvormen te 'verbeteren'. De protagonisten van dit avontuurlijke, technocratische toekomstverhaal zijn de drijvende kracht achter een brede, nieuw-rechtse tot fascistoïde beweging in de VS, waartoe ook de pronatalisten behoren. Zowel de (pseudo-)intellectuele bestuurders en pioniers (zoals Peter Thiel en Curtis Yarvin) alsook hun geradicaliseerde resonantieversterkers (bv. Elon Musk en J.D. Vance) zijn invloedrijke trendsetters van een rechts-libertaire cultuurstrijd. Ze worden gesteund door machtige meelopers uit de tech-industrie zoals Mark Zuckerberg, Jeff Bezos en Sam Altman. Het technocratische optimisme, dat met name is ontstaan door de hype rond AI-taalmodellen zoals ChatGPT en de 'coup'-achtige administratieve herstructurering van de Amerikaanse regering sinds Trump (en Musk) de regering overnam, herinnert aan het reactionaire futurisme van het begin van de 20e eeuw. Of in het destructieve offensief van binnenuit door de ingebruikname van de nieuwste technologieën als machtsinstrument voor ontbinding al proto-fascistische trekken zijn te herkennen, is omstreden. Glashelder is echter, dat deze nieuw geformeerde, ultrarechtse beweging offensief een autoritaire overname in de zin van een 'dictatuur van tech-ondernemers' nastreeft en absoluut geen genoegen wil nemen met een verschuiving naar rechts binnen het bestaande systeem.22 Een feministische en antifascistische tegenbeweging moet dit autoritaire toekomstproject aanvallen. Een kritiekloos gebruik van ogenschijnlijk 'neutrale' technologieën als 'louter instrumenten' bevordert daarentegen de normalisering ervan en daarmee een verdere machtsconcentratie van de patriarchale extreemrechtse tech-oligarchie. "Ik ben gewoon gefocust op oorlog." (Elon Musk) (Juni 2025)
Noten: 1 - Elon Musk, 28.02.2025, „The Joe Rogan Experience“ #2281 podcast, https://youtu.be/sSOxPJD-Vno?si=QE4cIibQ1mr4-vfS&t=4560, vanaf minuut 1:16:00, Context: Empathie laat zich als „wapen“ gebruiken en vernietigt de samenleving. Te veel empathie zou „culturele zelfmoord“ zijn. 2 - https://x.com/elonmusk/status/1812256998588662068?lang=en 5 - Om de VS-regering door toonaangevende figuren uit de tech-industrie te vervangen is geen nieuw idee. Al in 2014 pakten een paar dwaallichten onder de activisten van de Occupy Wall Street-beweging een idee op van de rechtse pionier en JD Vance-mentor Curtis Yarvin (alias Mencius Moldbug): ze eisten het ontslag van alle regeringsmedewerkers en hun vervanging door professionals uit de tech-industrie. Obama zou moeten aftreden en de weg vrijmaken voor de nieuwe "CEO van Amerika" - de toenmalige CEO van Google, Eric Schmidt. 6 - David Golumbia, 2024, Cyberlibertarianism: The Right-Wing Politics of Digital Technology, University of Minnesota Press, https://www.jstor.org/stable/10.5749/jj.14308236 7 - Malcolm Harris, 2023. Palo Alto: A history of California, capitalism, and the world. New York: Little, Brown. 8 - De Britse Eugenics Society werd in 1989 tot Galton Institute en in 2021 tot Adelphi Genetics Forum hernoemd. 9 - T. Gebru, E.P. Torres, April 2024, first monday, The TESCREAL bundle: Eugenics and the promise of utopia through artificial general intelligence, https://doi.org/10.5210/fm.v29i4.13636 10 - https://people.com/everything-elon-musk-has-said-about-kids-11717120 11 - Elon Musk (@elonmusk) “If birth rates continue to plummet, human civilization will end,” X, 28.04.2024, https://x.com/elonmusk/status/1784768522645889111?lang=en. 12 - Ishaan Tharoor, “J.D. Vance’s vocal admiration for Orban’s Hungary tells its own story,” The Washington Post, July 17, 2024, https://www.washingtonpost.com/world/2024/07/17/trump-vance-project-2025-orban-hungary/ Will Steakin and Katherine Faulders, “Vance argued for higher tax rate on childless Americans in 2021 interview,” ABC News, July 26, 2024, https://abcnews.go.com/US/vance-argued-higher-tax-rate-childless-americans-2021/story?id=112284318. 13 - Peachy Keenan, schrijfster van de succesvolle, rechtse gids „Domestic Extremist: A Practical Guide to Winning the Culture War.“, wilde „voor de veiligheid van haar kinderen“ anoniem blijven. 14 - Luigi Mangione zou de chef van de Amerikaanse zorgverzekering UnitedHealthcare op 4.12.24 op straat in New York hebben doodgeschoten. 15 - Gaby Del Valle, 27.03.2025, Trad Values Meets Tech – The U.S. Right’s Pronatalist Coalition, Pollitical Research Associates, https://politicalresearch.org/2025/03/27/trad-values-meets-tech#_edn1 16 - Marius Turda, 2010. “Race, science, and eugenics in the twentieth century,” In: Alison Bashford and The TESCREAL bundle: Eugenics and the promise of utopia through artificial general intelligence. Philippa Levine (editors). Oxford handbook of the history of eugenics. Oxford: Oxford University Press, pp. 62–79. doi: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195373141.013.0004 17 - Mencius Moldbug, 20.11.2008, Patchwork: A Political System for the 21st Century, https://www.unqualified-reservations.org/2008/11/patchwork-2-profit-strategies-for-our/ 18 - Peter Thiel – ein einflussreicher ›Außenseiter‹, Vom rechts-libertären Tech-Investor zum nationalistischen Polit-Influencer, 2022, Autonomes Blättchen Nr. 49 19 - J.D.Vance, 04.07.2016, The Atlantic, Opioid of the Masses, „Trump is cultural heroin. He makes some feel better for a bit. But he cannot fix what ails them, and one day they’ll realize it.“, https://www.theatlantic.com/politics/archive/2016/07/opioid-of-the-masses/489911/ 20 - J.D. Vance, 19.02.2022, War Room podcast, “I think it’s ridiculous that we’re focused on this border in Ukraine. I gotta be honest with you, I don’t really care what happens to Ukraine one way or the other.”, https://www.newsweek.com/video-trump-backed-vance-saying-he-doesnt-care-about-ukraine-resurfaces-1698442 22 - Rainer Mühlhoff, 09.02.2025, Trump und der neue Faschismus – Warum der Griff nach dem Verwaltungsapparat so gefährlich ist, https://verfassungsblog.de/trump-und-der-neue-faschismus/
|